Anksiyete Nedir
Anksiyete nedir? Anksiyete bozukluğu nasıl olur ve anksiyete belirtileri nelerdir? Anksiyete canlılarda gerilim, sıkıntı, korku ve kaygı hissinin yaşanmasıdır. Bir kesim araştırmacı anksiyeteyi iç çatışma sonucu ortaya çıkan bir güdü olarak kabul ederken bir başka grup da öğrenilmiş bir davranış olarak değerlendirmektedir. Anksiyete nedir sorusununa bir başka cevap da canlıların çevreye uyum çabasında savunma mekanizmasının içgüdüsel koruyucu tepkisi olarak verilebilir. Hissedilen kaygı üzerindeki denetim kaybolduğunda anksiyete bozukluğundan söz edilir.
Anksiyete bozukluğu genellikle nedeni bilinmeyen bir endişe halidir. Komik duruma düşmekten ve rezil olmaktan korkma, başına kötü şeyler geleceği hissine kapılma sonucunda titreme, terleme ve çarpıntı gibi bedensel olgular meydana gelir. İnsanların zaman zaman bu hislere kapılması son derece normaldir. Anksiyete nedir ve anksiyete bozukluğu nedir sorularının cevabı da bu normalin dışına çıkma noktasında ayrışmaktadır.
Anksiyete Bozukluğu
Anksiyete bozukluğu nedir? Günlük olağan gitmeyen durumlarda veya ani gelişen olağan dışı durumlarda kaygı ve endişe duyulması, korkulması son derece normaldir. Birçok insanda iş, işsizlik, para sıkıntısı, sınav stresi, aile, çocuklar gibi nedenlere bağlı kaygı oluşabilir. Kaygı duyulması normal olduğu gibi, kişinin günlük olaylarla baş etmesi ve kişinin bir tehlike anında hızlı kara vermesi gibi etkileri ile de gerekli bir histir. Bu hissi herkes yaşar ve çoğu zaman normal sınırlardadır ve baş edilebilir bir histir.
Anksiyete bozukluğu söz konusu olduğunda ise kaygı hissi aşırı ve süreklidir. Kaygının yaşanmaması gereken sıradan durumlarda da kişi yoğun kaygı ve endişe hisseder. Anksiyete bozukluğu yaşayan kişilerde kaygı, endişe ve korku hissi gündelik işlerini yapamayacak, hayatlarını olumsuz etkileyecek düzeydedir. En ufak olaylarda bile en kötü sonucu düşünürler ve olaylar üzerinde denetim kuramazlar. Anksiyete bozukluğu olan kişilerde endişe ve kaygı hali en az 6 ay devam eder ve bu 6 ayda her gün yoğun bir şekilde endişe ve kaygı hissederler. Anksiyete bozukluğu görülme oranı %6 civarındadır. Daha çok ilerleyen yaşlarda meydana gelen bir rahatsızlıktır. Anksiyete bozukluğu sebebi olan yoğun endişe genellikle para, sağlık, iş ve aile ile ilgilidir. Anksiyete bozukluğu farklı şekillerde gelebilmektedir. Bazı anksiyete bozukluğu çeşitleri:
- Agorafobia ve pani bozukluğu.
- Yaygın anksiyete bozukluğu.
- Sosyal fobi.
- Travma sonrası stres bozukluğu.
- Madde kullanımının sebep olduğu anksiyete bozukluğu.
- Hastalıklara bağlı anksiyete bozukluğu.
- Özgül fobiler.
- Obsesif kompulsif bozukluk.
Anksiyete Bozukluğu Belirtileri
Anksiyete bozukluğu belirtileri iki başlık altında incelenir. Fiziksel anksiyete bozukluğunun belirtileri kalp atışlarının ve kan basıncının artması, sindirim sistemi ve bağışıklık sisteminin yavaşlaması, kas gerginliği, terleme, el ve ayaklarda soğukluk, mide bulantısı, üşüme ve titreme şeklinde sıralanabilir. En çok görülen duygusal anksiyete bozukluğu belirtileri ise panik ve korku hissedilmesi, sürekli olabilecek en kötü şeyin düşünülmesi ve moral bozukluğu şeklindedir. Duygusal ve fiziksel anksiyete bozukluğu belirtileri maddeler halinde şu şekilde sıralanabilir.
Anksiyete Belirtileri
- Fiziksel anksiyete belirtileri: Sersemlik, kalp çarpıntısı, terleme, seğirme, titreme, ishal, idrar sıklığı, nefes darlığı, halsizlik, baş ağrısı, ukusuzluk ve kaslarda gerginlik fiziksel anksiyete belirtileri olarak görülür.
- Duygusal anksiyete belirtileri: Endişe, tedirginlik, en kötüyü düşünme, sinirlilik, huzursuzluk, şüphecilik ve duygusal anksiyete belirtileridir.
Anksiyete Testi
Anksiyete bozukluğu her kaygı duyulduğunda söz konusu değildir. İnsanlar hayatlarının belirli evrelerinde kaygı duyabilir ve kaygı hissini normalden fazla hissedebilir. Anksiyete bozukluğu için birçok anksiyete testi yapılmaktadır. Ancak çok kapsamlı bir anksiyete testine gerek kalmadan anksiyete bozukluğu hangi durumlarda söz konusudur dendiğinde aşağıdaki maddeler kriter kabul edilebilir.
- Kaygı düzeyi kişinin aile ve iş yaşamını olumsuz etkiliyorsa.
- Yaşanan kaygı aile, arkadaşlar, çalışma arkadaşları ve komşularla sorunlara neden oluyorsa.
- Günün büyük bir bölümü endişe içinde geçiyorsa.
- Yaşanan korku ve endişe kontrol altına alınamıyorsa.
- Bu durum 6 aydan daha uzun süre devam ediyorsa.
Yukarıdaki durumlar söz konusu ise daha kapsamlı bir anksiyete testi için doktora başvurulması gerekir.
Anksiyete Tedavisi
Günümüzde anksiyete tedavisi mümkün olan bir hastalıktır. Anksiyete tedavisi için ilk önce profesyonel yardım alabileceğiniz bir uzmana başvurmalısınız. Anksiyete tedavisinde öncelikle anksiyetenin altında yatan bir fiziksel rahatsızlık olup olmadığı araştırılır. Eğer anksiyetenin sebebi bir fiziksel hastalık ise bu hastalığa yönelik tedavi uygulanır.
Anksiyete tedavisi her hastada farklı olabilmektedir. Uygulanacak tedavi hastanın durumuna, hastalığın boyutuna ve hastanın isteklerine göre doktor ve hasta tarafından ortak bir çalışma ile belirlenir. Anksiyete tedavisinde genellikle antidepresanlar, anksiyolitik ilaçlar ve psikoterapi kullanılır. Tedavide kullanılan ilaçların yan etkileri bağımlılık riski genellikle yoktur.
Bu ilaçlar doktorun önerdiği dozda ve sürede kullanılmalıdır. Tedavinin amacı kaygı ve gerginliğin hızlıca giderilmesidir. Anksiyete tedavisi gören hastalar genellikle tedaviden birkaç hafta sonra sonuç almaya başlarlar. Anksiyete tedavisi hasta iyileştikten sonra en az bir yıl daha devam eder.
Last Updated on 17 Temmuz 2023 by Saglikloji