İçindekiler
Parkinson Nedir
Parkinson nedir? Parkinson hastalığı dopamin üretimi ile görevli beyin hücrelerinde meydana gelen kayıp sonucu oluşan motor sistemi hastalıkları grubuna ait bir sağlık problemidir. Parkinson hastalığı kademeli olarak ilerleyen bir hastalıktır. Hastalık el, çene, bacak, yüz, ve kol titremesi ile başlar. İlerleyen dönemlerde bu parkinson belirtileri kötüleşir, hastada yürüme zorluğu, konuşma zorluğu gibi günlük ihtiyaçların görülmesini engelleyecek hareket bozuklukları meydana getirir. Hasta kendi ihtiyaçlarını gideremez ve bakıma gerek duyar. Parkinson nedir sorusuna verilecek en genel cevap ise; kronik hareket bozukluğu şeklinde olabilir.
Parkinson Hastalığı
Parkinson hastalığı görülme yaşı 40-70 yaş aralığı olmasına karşılık genellikle 60 yaşından sonra görülen bir hastalıktır. Erkeklerde görülme sıklığı kadınlara oranla daha fazladır. Genellikle yaşlılarda görülen hastalık çok az da olsa gençlerde de oluşabilmektedir. Bu nedenle parkinson belirtileri görülen gençler bu durumu göz ardı etmemelidir. Hastalığın görülme oranı %1 dir. Bu oranın oldukça düşük olmasına karşılık insan ömrünün uzaması nedeniyle parkinson hastalığı görülenlerin sayısı çok da az değildir.
Parkinson hastalığı sinsi ve kademeli ilerleyen bir hastalıktır. İlk başta sadece vücudun sağ ya da sol tarafında hafif titremeler ve kas spazmları şeklinde belirtiler oluşur. Daha sonra bu parkinson belirtileri şiddetlenir ve vücudun her iki tarafında da görülmeye başlar.
Parkinson hastalığı nedenleri tam olarak bilinmemektedir. Buna karşılık hastalık genetik yatkınlığı olan kişilerde daha sık görülür. Yani aile geçmişinde hastalık olan kişilerde görülme oranı daha fazladır. Özellikle de ailesinde genç yaşta parkinsona yakalananların olduğu kişilerde bu oran daha belirgindir. Genetik faktörlerin dışında bazı kimyasalların hastalığı tetiklediği bilinmektedir. Ayrıca kırsal yaşam, kuyu suyu kullanımı ve bazı tarım ilaçlarına maruz kalınması da hastalığı tetiklemektedir.
Parkinson Belirtileri
Parkinson hastalarında kişinin ruh haline ve hareketlerine etki eden dopamin salgısının azalmasına bağlı olarak birtakım belirtiler meydana çıkar. Bu belirtiler hastadan hastaya değişiklik gösterebilir. İlk belirtiler çok hafiftir ve genellikle fark edilmez. İlk başlarda vücudun sadece bir tarafında görülmeye başlanan parkinson belirtileri daha sonra vücudun her iki tarafında da hissedilir. En sık karşılaşılan parkinson belirtileri:
- Titreme: Baş parmağın istem dışı hareketi ve el titremesi hastalığın en çok görülen belirtisidir. Bu el titremelerine zaman zaman bacak kaslarındaki seğirmeler eşlik edebilir. Ancak her el titremesinin Parkinsona işaret etmediğini unutmamak gerekir. Bazı ilaçların kullanımı, ağır kaldırmak ve ellerin fazla yorulması gibi durumlar da ellerde titremeye sebep olur. Parkinsonda bu tarz etmenler söz konusu değilken ve eller dinlenme halindeyken titremeler görülür.
- Hareketlerde yavaşlama: Hareketlerin yavaşlaması sık görülen parkinson hastalığı belirtileri arasındadır. Hastalık zaman içerisinde hareket etmeyi zorlaştırır ve hasta basit aktiviteleri bile çok ağır yapar. Yürürken adımlar küçülür, ayaklar yere sürterek yürünür. Buna neden olan durum hastaların kaslarının sertleşmesidir. Bu sertleşme sonucunda hareket esnasında omuz ve kalça başta olmak üzere vücudun birçok bölgesinde ağrılar meydana gelir.
- El yazısında değişiklik: El yazısında kelimelerin birbirine yaklaşması, harflerin küçülmesi ve yazının karmaşıklaşması Parkinsonun işaretlerinden biridir. Yaşlılarda yazıdaki bu tarz değişiklikler eklem ağrılarına ve göz bozukluklarına bağlı olarak normal kabul edilse de yaşlanmaya bağlı olan yazı bozulmaları Parkinsondaki gibi ani olmaz. Zaman içinde gelişir.
- Konuşma bozuklukları: Alçak sesle ve normalden daha hızlı konuşmak, cümleye başlamadan önce tereddüt yaşamak, cümleler arasında duraklamadan konuşmak ve mimikler ile vücut hareketlerinden yoksun monoton bir konuşma tarzı Parkinson hastalığı belirtileri arasındadır.
- Koku alma duyusunun körelmesi. Keskin kokuların dahi alınamaması.
- Uyku esnasında yumruk ve tekme atmak, yataktan düşmek.
- Duruş bozuklukları ve kamburluk, koordinasyon ve denge problemleri.
- İdrar tutamama veya idrara çıkamama.
- Mimiklerin azalmasına bağlı sürekli aynı ciddi yüz ifadesi.
- Sık sık kabızlık sorunu yaşanması bağırsak hareketlerinin azalmasına bağlı oluşan parkinson hastalığı ilk belirtileri arasındadır.
- Hastanın duygu durumundaki dalgalanmalar ve depresyon.
- Düşük tansiyona bağlı göz kararması ve baş dönmesi.
- Yutkunurken zorlanma.
Parkinson Tedavisi
Parkinson tedavisi için 3 temel yöntem izlenmektedir. Bunlardan ilki ilaçlarla uygulanan tedavidir. İlaçlardan istenen sonucun alınamadığı durumlarda cerrahi müdahale gerekmektedir. Ayrıca hastalığın Parkinson teşhisi konulan hastaların tamamında yukarıda belirtilen iki tedavi yöntemine ilave destek tedavisi uygulanabilmektedir.
- Birincisi, en çok baş vurulan esas Parkinson tedavisi yöntemi olan ilaçla tedavidir. İlaçlar her hastada farklı dozda uygulanır. Hastalara önce hafif dozlarda verilen ilaçlar hasta ihtiyacına göre arttırılır.
- İkincisi, hastaya cerrahi müdahale yapılmasıdır. Bu tedavinin amacı hastanın ızdırabının azaltılmasıdır. Cerrahi tedavide hasta olan bölge alkol ya da elektrikle tahrip edilir. Cerrahi müdahale sonrasında hastalardaki titreme büyük oranda iyileşir ancak katılık ve hareketlerdeki yavaşlama iyileşmez.
- Üçüncüsü, hastayı hayata bağlamaya yönelik yapılan destek tedavidir. Hastaya zihinsel faaliyetler ve faydalı aktiviteler yaptırılır, toplumdan kopması engellenir.
Last Updated on 5 Mayıs 2022 by Saglikloji