Bebeklerde Tuvalet Eğitimi Ne Zaman ve Nasıl Verilir

Bebeklerde Tuvalet Eğitimi

Anne babalar doğduğu andan itibaren bebeklerinin bütün hareketlerini takip eder ve yorumlar. Güldü, tanıdı gibi anne babaların bebeğe atfettiği soyut davranışlardan çok; davranışsal, ruhsal ve fiziksel değişimler bebeklerin gelişiminin göstergesi olarak kabul edilir.

Başını dik tutabilmesi, desteksiz oturabilmesi, ilk dişlerin çıkması, yabancıları ayırt etme, ilk sözcükler ve ilk yürüme çabalar bebeğin gelişiminin somut göstergesidir. Bununla birlikte çocuğun bezini bırakması, kendisi ve ebeveynleri açısından büyük bir adım ve önemli bir gelişim aşamasıdır. Anne babalar için karmaşık bir dönem olan bebeklerde tuvalet eğitimi hassas ve dikkatli adımlarla geçilmesi gereken bir dönemdir.

Tuvalet Eğitimi Ne Zaman Verilir

Anne babalar bu konuda en çok tuvalet eğitimi ne zaman verilir sorusunu sormaktadır. Tuvalet eğitimine hem anne babanın hem de çocuğun hazır olduğu dönemde başlanmalıdır. Yanlış bir zamanda ve hazırlıksız başlamak bu sürecin kolay atlatılmasına engel olur. Çocuğun hazır olması;

• Fizyolojik olarak kas gelişimini tamamlamış olması,
• Gelişimsel olarak kendini ifade edebiliyor olması,
• Psikolojik olarak da sağlıklı bir döneminde olması demektir.

Uzmanlar tarafında bebeklerde tuvalet eğitimi için en uygun yaş aralığının 24-36 ay aralığı olduğu söylenmektedir. Bazı ebeveynler daha erken verilen tuvalet eğitiminin temizlik açısından daha iyi olacağı düşüncesiyle çocuğa baskı uygulamaktadır. Bu son derece yanlış bir davranıştır. Böyle bir durumda fizyolojik olarak çocuğun başarması mümkün olmayan bir durum çocuğa yüklenir. Böyle bir süreç gelecekte ciddi psikolojik sorunlar oluşmasına sebep olabilir. Aynı şekilde tuvalet eğitimi konusunda aceleci davranmayıp, bu sürecin daha sonraki yaşlara bırakılması da ileride ruhsal sıkıntıların yaşanmasına sebep olabilmektedir.

Psikolojik Danışman Muharrem Elverdi’ye sayfamıza olan katkılarından dolayı teşekkür ederiz.

Çocuklarda Tuvalet Eğitimi

Bazı çocuklar kaka kontrolünü daha önce öğrenirken bazı çocuklar çiş kontrolünü daha önce sağlar. Bu çocuktan çocuğa  farklılık gösteren bir durumdur. Gündüz tuvalet eğitimi genellikle gece eğitiminden daha önce tamamlanır. Tuvalet eğitiminin tamamlanma süresi her çocukta farklılık gösterir. Çocuklarda tuvalet eğitimi birçok kaynağa göre 4-5 yaşına kadar tamamlanan bir süreçtir. Çiş eğitimi 5, kaka eğitimi 4 yaşına kadar sürebilmektedir. Bu öngörüye karşılık 3 yaş çocuklarda sosyalleşme yaşıdır. Çoğu ailenin çocukları 3 yaşına geldiğinde kreşe başlar. Diğer çocukların yanında bezli olmak çocuk için olumlu bir durum değildir. Bu nedenle özellikle kreşe başlayacak olan çocuklarda 3 yaşına geldiğinde tuvalet eğitiminin tamamlanmasının daha doğru olduğu düşünülmektedir. Gece çişi tutamama ise 5 yaşına kadar devam edebilir. Bu normal bir süreçtir. Her çocukta ruhsal ve fiziki gelişim süreci farklıdır. Daha önce de belirttiğimiz gibi yaş aralığı çocuktan çocuğa değişiklik gösterebilmekte ve yaş aralığından çok çocuğun hazır olması uzmanlar tarafından daha önemli kabul edilir. Aşağıdaki maddeler çocuğun hazır olduğunun göstergesi olarak değerlendirilebilir:

• Çocuğun yürüyebiliyor olması,
• Basit emirleri yerine getirebilmesi,
• İstekelerini kelimelerle ifade edebiliyor olması,
• Basit kıyafetleri çıkartabiliyor olması,
• Gün içerisinde 2-3 saat kuru kalabilmesi,
• Tuvalet saatleri bir rutine bağlandıysa,
• Altının ıslaklığından duyduğu rahatsızlığı ifade ediyorsa tuvalet eğitimine başlama vaktinin geldiği düşünülebilir.

Tuvalet eğitimi konusunda aceleci davranılmaması gereken durumlar ise şu şekilde sıralanabilir:

• Çocukta yukarıdaki davranışlar gözlenmiyorsa,
• Sıklıkla kabızlık problemi yaşanıyorsa,
• Kardeş, ölüm, taşınma ve yeni bakıcı gibi çocuğun hayatında önemli değişikliklerin olduğu bir dönemdeyse,
• Tuvale eğitimi verecek kişinin kendini hazır hissetmemesi. Sinirli, gergin ve yeterli vakit ayıramayacak durumda olması,
• Eğitim veren kişiye dışarıdan müdahale ediliyor olması ve farklı kişilerin tuvalet eğitimi nasıl verilir noktasında değişik metodlarla tuvalet eğitimi vermeye çalışması gibi durumlar söz konu olduğunda bu olumsuzluklar ortadan kalkana kadar beklenmesi daha doğru olabilir.

Tuvalet Eğitimi Nasıl Verilir

Anne babalar tarafından bu süreç korkutucu ve kabus gibi görülebilmektedir. Fakat unutulmamalıdır ki bu normal bir süreçtir ve sağlık problemi olanlar dışında bu alışkanlığı edinmemiş bir yetişkin yoktur. Bu nedenle eğitim süresini aşırı tepkiler vermeden, çocuk üzerinde baskı ve stres oluşturmadan, sakin bir şekilde geçirmek hem anne-baba hem de çocuk için daha iyi olacaktır. Sabır bu dönemin atlatılasındaki en önemli unsurdur. Tuvale eğitimi sürecinde geri dönüşler olması son derece normaldir. Anne babalar geri dönüşleri öfkelemeden, hoşgörüyle karşılamalı ve sabırla tekrar eğitime devam etmelidir. Çocuğun eğitime aşırı tepkiler verdiği ve kesinlikle istemediği durumlarda ısrarcı olmamak ve  eğitime ara vermek faydalı olabilir. Tuvalet eğitimi nasıl verilir noktasında aşağıdaki adımların izlenmesi süreci kolaylaştıracaktır.

• Tuvalet eğiti süreci anne babadan çok çocuğun kontrolü altındadır. Bu nedenle uzmanlar anne babalara süreci tamamıyla kontrol altına almaya çalışmak yerine, çocuğa destek olarak onu cesaretlendirmeleri tavsiye edilir.
• Bu süreci kolaylaştıran diğer unsur da çocuğun lazımlığa veya tuvalete alışmış olmasıdır. Bu nedenle eğitime başlamadan önceki dönemde çocuğu ara ara tuvalete ya da lazımlığa oturtmak sürecin daha sağlıklı ilerlemesine yardımcı olabilir. İlk aşamada çocuk kıyafetleriyle oturtulabilir.
• Çocuğun davranışlarını iyi gözlemlemek ve ne zaman tuvaleti geldiğini anlamak çocuğu doğru zamanda tuvalete götürmek açısından önemlidir. Çocuğa sık sık tuvaletini sormak ve çok sık tuvalete oturtmak süreci olumsuz etkileyebilir. Bundan dolayı eğitimi veren kişinin çocuğun davranışlarından tuvaletin geldiğini anlaması sürece katkı sağlar.
• Çocukların tuvaletini tutabileceği süre en fazla 1-2 dakikadır. Bu nedenle çocuk tuvaleti geldiğini söylediğinde ya da çocuğun tuvaletinin geldiği anlaşıldığında aşırı tepki vermeden ve panik hissi yaratılmadan çocuğun hemen tuvalete götürülmesi tavsiye edilebilir.
• Tuvalet eğitimine doğru zamanda başlanması süreci kolaylaştırır. Çocuk yukarıda bahsettiğimiz belirtileri gösteriyor olması tuvalet eğitimine ilk adımların atılması için bir işaret olarak algılanılabilir. Yanlış zamanlama süreci çok zorlaştırabilir.
• Uzmanlar bu süreçte çocuğa kendi çıkarabileceği rahat kıyafetler giydirilmesini tavsiye etmekte.
• Eğitim süresince zaman zaman bezin takılması çocukta karışıklığa sebep olacağından süreci uzatacağı düşünülmekte ve tavsiye edilmemektedir.
• Çocuk bu sürede kıyafetlerini ıslatabilir. Altına kaçırma durumunda çocuğa kızılmamalı, baskı yapılmamalı ve başka çocuklarla kıyaslanmamalı. Örneğin böyle bir durumda çocuğa önemli değil birdahaki sefere tuvalete yaparsın denebilir.
• Çocuğa sık sık tuvaleti sorulması önerilmez. Belli aralıklarla (2 saat gibi) çocukla birlikte tuvalete gidilerek kontrol edilmesi tavsiye edilir. Her yemekten sonra kaka için tuvalete oturulması doğru bir zamanlama olabilir. Tuvalette oturma süresinin çok uzun olması çocuğun sıkılmasına sebep olabilir, bu nedenle önerilmez.
• Çocuk lazımlığa veya tuvalete oturduğunda onun yanında kalınarak sıkılmaması için kitap okumak, birşeyler anlatmak gibi aktiviteler yapılabilir.

  

• Çocuklarda tuvalet eğitimi süresince çocuğun aferinle mükafatlandırılabilir. Aferin için tam anlamıyla başarılı olması gerekmez. Örneğin sadece pantolonunu indirmesi aferin için yeterlidir.
• Çocuk tuvaletini yaptığında kakasından ya çişinden tiksinildiği hissi yaratılmamalı, pis koktu, püf bu ne gibi söylemlerden uzak durulmalı.
• Uzmanlar çocuğun tuvalet eğitimini kısa sürede ya da uzun sürede tamamlamasını çocuğa başarı ya da başarısızlık olarak atfedilmesini bir hata olarak değerlendirmektedir.

Gece Tuvalet Eğitimi

Gece tuvalet eğitimi nde yatmadan önce çocuğun tuvalete götürülmesi son derece önemlidir. Çocuk uyuduktan sonra 3-4 saat aralıklarla kaldırılarak tuvalete götürülmeli. Tuvalete götürülürken de uyanık olmalı ve tuvalete gittiğinin farkında olmalı. Böylece çocuk tuvalet için rahatsız edildiğini anlayacak ve uyandırılmamak için gece tuvaletini tutmaya başlayacaktır. Çarşafın altına su geçirmez örtüler serilerek önlem alınması olası kazalarda anne babaların işini kolaylaştırır. Çocuk gece altını ıslattığında çarşaf ve kıyafetler değiştirilmeli ve bu yapılırken çocuğa kızılmamalı. Bu süreçte olumlu ve nazik bir tutum içinde olmak gece tuvalet eğitimi açısından önemlidir. Gece tuvalet eğitimine gündüz eğitiminde belirli bir yol aldıktan sonra başlanabilir. Genellikle gece kurulukları gündüz kuruluklarından daha sonra başlar.

Last Updated on 21 Şubat 2017 by Saglikloji