İçindekiler
Diyabet Nedir
Diyabet nedir? Diyabet belirtileri nelerdir? Diyabet hastalığı, pankreas tarafından yeterince insülin üretilememesi ya da üretilen insülinin vücut tarafından verimli kullanılamamsı ile oluşan ve ömür boyu devam eden bir hastalıktır. Sağlıklı metabolizmalarda besinler bağırsaklarda parçalanarak şekere (glikoza) dönüşür. Parçalanarak şekere dönüşen besinler kana geçer ve kan şekerini yükseltir. Sağlıklı kişilerde kandaki bu glikoz pankreasın salgıladığı insülin hormonuyla hücrelere taşınır. Eğer insülin hormonu yeterince yoksa ya da işlevini yapamıyorsa şeker hücrelere taşınamaz ve kandaki şeker artar. Kan şekeri hastalığı meydana gelir.
Diyabetin en yaygın erken habercisi sık idrara çıkmak ve artan susuzluk hissidir. Bu erken belirtiler genellikle yükselen kan şekeriyle bağlantılıdır. Hastalığın birkaç tipi vardır. Diyabetin en yaygın görülen tipleri:
Diyabet Hastalığı
- Tip 1 diyabet nedir: Genellikle 30 yaş öncesi normal kilodaki kişilerde bir anda ortaya çıkar. Tip 1 diyabetin sebebi bağışıklık sisteminin pankreasa zarar vermesi sonucunda pankreasın yeterince insülin üretememesidir. Tip 1 diyabet hastalığı genellikle çocukluk döneminde başlar, nadiren de ilerleyen yaşlarda görülür. Tip 1 diyabetin ciddiye alınması gerekir. Sadece yediklerine dikkat edilmesi ve kilo kontrolü ile iyileşebilecek bir hastalık değildir. Tip 1 diyabetli kişiler kandaki şekerin ölümcül seviyeye ulaşmaması ve diğer ciddi komplikasyonlardan korunmak için her gün düzenli olarak günde birkaç defa insülin iğnesi yapmalıdır.
- Tip 2 diyabet nedir: Daha çok ilerleyen yaşlarda ortaya çıkar ve kilolu insanlarda görülür. Diyabetli hastaların %90’ından fazlasını tip 2 oluşturur. Tip 2 diyabette insülin üretiminin devam etmesine karşılık, üretilen insülin miktarının yeterli olmaması veya vücut hücrelerinin insüline direnç göstermesi söz konusudur. Bu gruptaki hastaların büyük kısmı obezdir. Tip 2 diyabet genellikle yetişkinlerde görülür ve yavaş yavaş gelişen bir hastalıktır. Ancak günümüzde obez çocukların sayısının artması ile tip 2 diyabetin çocuklardaki görülme sıklığı da artmaktadır. Bu tipteki hastalar çoğunlukla insülin iğnelerine ihtiyaç duymazlar. Ağızdan alınan ilaçlar, beslenmenin düzenlenmesi, kilo verilmesi ve egzersizler hastalığın tedavisi için yeterli olur. Bununla birlikte tip 2 diyabetli hastaların bir kısmı ilerleyen dönemlerde insüline ihtiyaç duyar.
Diyabet Nedenleri
- Tip 1 diyabet nedenleri: Çevresel faktörlerden ya da genetik yatkınlıktan kaynaklandığı düşünülmektedir. Kesin nedeni tam olarak bilinmemektedir.
- Tip 2 diyabet nedenleri: Tip 1’de olduğu gibi çevresel faktörlerin ve genetik yatkınlığın etkili olduğu düşünülmektedir. Fazla kilolu olmak tip 2 diyabette önemli bir tetikleyicidir ancak hastaların hepsi fazla kilolu değildir. Kesin nedeni tam olarak bilinmemektedir.
Diyabet Belirtileri
- Tip 1 diyabet belirtileri: Tip 1 diyabet belirtileri genellikle korkutucu bir şekilde ve bir anda ortaya çıkar. Tip 1 diyabet belirtileri sık idrara çıkma ve aşırı susama, mide bulantısı, kilo kaybı, kusma, deride kuruma ve kızarma, açlık hissi, hızlı nefes alıp verme, zihin bulanıklığı, nefesin aseton gibi kokması ve karın ağrısıdır.
- Tip 2 diyabet belirtileri: Tip 2 diyabet belirtileri ilk başlarda far edilmeyebilir. Hatta hastaların birçoğu rütin kan tahlilleri sonucunda tesadüfen diyabetten haberdar olurlar. Bunun nedeni de tip 2 diyabetin yavaş yavaş zaman içinde oluşmasıdır. En sık rastlanan belirtileri sık idrara çıkma ve aşırı susama, açlık hissi, kilo kaybı, görmede bulanıklık, bitkinlik ve halsizlik, tekrar eden vajinal mantar enfeksiyonu, ağız içi enfeksiyonlar ve deri enfeksiyonlarıdır. Bunların dışında kalp krizi, ciddi enfeksiyon ve inme gibi durumlar sonucunda kan şekerinin çok fazla yükselmesiyle daha ciddi belirtiler görülebilir.
Diyabet Tedavisi
Ömür boyu devam eden bir hastalık olan diyabete yakalandığını öğrenenler ilk başlarda büyük bir moral bozukluğu yaşar. Ancak bu hastalar zamanla etraflarında ne kadar çok diyabet hastası olduğunu ve bu hastaların üretken olduklarını, hastalığın gündelik yaşam üzerine çok büyük etkileri olmadığını gözlemledikçe hastalığı kabullenirler. Hastalığın bir başka moral veren yanı da tedavilere çok olumlu yanıt veriyor olmasıdır. Üstelik diyabet tedavisi için çok önemli çalışmalar vardır.
Diyabet tedavisi ile kan şekeri, kolesterol ve tansiyonun kontrol altında tutulması hedeflenir. Böylece uzun vadede oluşabilecek komplikasyonların önüne geçilmesi amaçlanır. Diyabet tedavisi ile ne kada olumlu sonuçların alınacağı diyabetin türü (tip1 veya tip2 olmasına), hastanın yaşı, egzersiz ve beslenme alışkanlığı, kilosu, önceki hastalıklara ve hastanın çalışma programına bağlıdır. Bu faktörlerin tamamı göz önünde bulundurularak her hasta için değişkenlik gösterebilen bir tedavi programı planlanır. Diyabet hastalığı tedavisi kararlılık ve sabır ister. Tedaviye düzenli uymak gerekir. Diyabet hastalığı tedavisi birçok kişi için enjeksiyon yoluyla veya ağızdan ilaç almak, bazı yemekleri kısıtlamak, zayıflamak ve kan şekerini düzenli takip etmek anlamını taşır. Diyabet hastalığı tedavisi zamanında ve düzenli yapılmadığında ciddi kalp, göz, böbrek ve sinir hastalıkları oluşabilir.
Diyabet Diyeti
Diyabetli hastaların yememsi gerekenler: Şeker ve şekerli yiyecekler, hazır meyve tozları, boza, sıcak çikolata, kola, meşrubatlar, şekerli içecekler, alkollü içeceklerin hepsi, helva, kek, pasta, kurabiye, börek, bisküvi, şekerli tatlılar, yağda kızartılmış yiyeceklerin tamamı, sakatatlar, yağlı et, salam, sosis, sucuk, kavurma, pastırma, salata sosları, mayonez, ketçap, tahin, pasta sosları, krema, kaymak, iç yağı, tere yağı, margarin ağı ve kuyruk yağı.
Diyabet diyeti tedavinin önemli bir bölümünü oluşturmaktadır. Diyabetli hastalar için örnek bir diyabet diyeti listesi:
- Sabah: Şeker eklenmemiş 2 tatlı kaşığı kuş burnu marmelatı, 2 dilim çavdar ekmeği, 2 kibrit kutusu az tuzlu peynir, 4 tane sivri biber, 1 fincan yeşil çay.
- Ara öğün: Kabuklarıyla birlikte 1 tane yeşil elma.
- Öğlen: Boza kıvamında 1 kase sarı mercimek çorbası, Derisiz ve kızartma 1 porsiyon az yağlı balık ya da tavuk.
- Ara öğün: 1 avuç yaban mersini, 1 bardak yağsız süt, 15 tane tuzsuz çiğ fındık.
- Akşam: Boza kıvamında 1 kase sarı mercimek, sivri biberli 54-5 kaşık bulgur, brokoli, ıspanak ya da pırasa.
- Gece: 1 fincan kuşburnu çayı, tuzsuz sarı leblebi.
Last Updated on 5 Mayıs 2022 by Saglikloji