Ailelerin yüzde 15’nin çocuk sahibi olamadığı ve çocuk sahibi olamayan ailelerde bu problemin yüzde 40 oranında erkekten kaynaklandığı ortaya çıkmıştır. Bu araştırmalarda erkeklerde kısırlık nedeni olan en büyük faktörler, değişen yaşam koşulları ve çevre kirlenmesindeki artışlardır. Örneğin Karadeniz Bölgesi’nde yaşayan erkeklerde kısırlığın büyük oranda artış göstermesinde, 1986 yılında olan Çernobil nükleer kazası çok fazla etkilidir.
Erkeklerde Kısırlık Belirtileri
Erkeklerde kısırlık probleminin çeşitli nedenleri bulunmaktadır. Ancak bu problemin güzel yanı, kadınlardaki kısırlığa göre erkeklerde kısırlık tedavisinin kolay olması ve başarı ihtimalinin çok yüksek olmasıdır. Yeter ki kısırlık nedenleri doğru tespit edilmiş olsun ve tedavi yöntemi doğru uygulansın.
Genel olarak erkek kısırlık belirtileri yok denebilir. Çok nadir durumlarda idrar yaparken yanma olması veya akıntı durumları ön teşhise imkan verir. Kısırlığın kesin olarak belirlenmesi için mutlaka bir takım testlerin yapılması gerekmektedir.
Erkeklerde Kısırlık Nedenleri
Erkeklerde kısırlık nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
- Kısırlık problemine genellikle geçmişte yaşanan iltihaplı hastalıklar neden olmaktadır. Erkeklerin üreme sistemlerindeki sorunlar, sperm kesesi, idrar kesesi,erkeklerde idrar yolu enfeksiyonu ve prostat rahatsızlığı erkeklerde kısırlık nedenleri arasındadır.
- Testis çevresideki damarlarda genişleme ve varis olması durumu en fazla rastlanan yapısal bozukluklardır. Bu durum ciddi bir erkeklerde kısırlık nedeni kabul edilmektedir. Testislerin fizyolojik olarak olması gereken yerde bulunmaması, örneğin karın içinde veya kasıkta bulunması durumları da sperm üretimini engellemekte ve kısırlığa neden olmaktadır. Bu arada testislerde ortaya çıkan genetik bozukluklar da önemli bir sorundur.
- Sperm üretiminde gerekli olan hormanlar beyin tarafından salgılanmaktadır. Bu hormonlar yeterli salgılanmazsa spermler de güçsüz ve kalitesiz olduğundan kısırlığa neden olmaktadır.
- Erkeğin kullandığı tansiyon ilacı veya sakinleştirici ilaçlar da doğrudan olmasa bile, kısırlık konusunda etkili olabilir. Aynı şekilde kanser tedavisinde kullanılan ilaçlar ve radyasyon da kısırlık neden olur dendiğinde akla gelen etkenlerdir. Bu arada bağımlılık yapan uyuşturucu maddelerin, hapların ve doping ilaçlarının sperm kalitesini olumsuz etkilediği bilinmektedir.
- Çevre kirliliği ve bu yoldan vücuda giren zehirli kimyasal maddelerin sperm üretimine zarar verdiği kanıtlanmıştır.
- Birçok rahatsızlığın temel nedeni olan düzensiz ve yanlış beslenme, tam tahılların az tüketilmesi, doymuş yağların fazla tüketilmesi, meyve ve sebzelerin fazla tüketilmemesi ve lifli besinlerin fazla yenmemesi, önemli kısırlık nedenleri arasındadır. Ayrıca sigara ve alkol kullanımı da sperm kalitesini kötü etkilemekte ve kısırlığa neden olmaktadır. Özellikle çok fazla sigara içern erkekler yüksek kısırlık riski altında bulunmaktadır.
- Bu sayılanlar dışında, genetik olarak aileden kaynaklanan etkenler, daha önce geçirilen ameliyatlar, doğuştan kaynaklanan anormallikler ve sıcak ortamlarda çok fazla bulunmak erkeklerde kısırlık neden olur dendiğinde akla gelen etkenlerdir.
Yukarıda açıklanan faktörlerin hiçbirine girmeyen ve nedeni tespit edilmeyen başka erkeklerde kısırlık nedenleri de bulunmaktadır.
Yapılan araştırma sonuçlarına göre erkeklerde kısırlık problemine yol açan faktörlerin oranları şu şekildedir:
- Testis damarlarında genişleme ve varis olması: yüzde 38
- Sebebi bilinmeyenler: yüzde 25
- Yapısal bozukluklar: yüzde 13
- Bağışıklık sistemine yönelik problemler: yüzde 3
- Diğer sayılan faktörlerin her biri: yüzde 1 ve altında
Erkeklerde kısırlık tedavisi yapılabilmesi, kısırlığa neden olan faktörlerin doğru tespit edilmesine bağlıdır. Ancak bu takdirde doğru kısırlık tedavi yöntemi belirlenebilir.
Tüp bebek çalışmaları sırasında eğer erkeğin sperm kalitesi üzerinde şüphe duyulmuşsa, jinekolog ve ürologların birlikte çalışmaları gerekir. Gelişen teknoljiler sayesinde günümüzde, hiç sperm tespit edilmeyen durumlarda bile testis dokusundan sperm üretilebilmektedir.
Erkeklerde Kısırlık Tedavisi
Erkeklerin kısırlık problemlerinde, doğru tedavinin uygulanması için kısırlık nedeninin doğru belirlenmiş olması gerekmektedir. Kısırlık nedenine bağlı olarak belirlenecek tedavi genel olarak kolaydır ve çoğunlukla da başarılı sonuçlar alınır.
Erkek kısırlık nedenleri başında, testislerden kalbe dönen toplardamarda ortaya çıkan genişlemeler gelir. Bu durum çok ciddi bir kısırlık nedeni kabul edilmektedir. Anatomik olarak testislerin içinde bulunduğu torbalar vücudun normal ısısından biraz düşüktür. Ancak toplardamarlarda genişleme olmuşsa içinde daha fazla kan olacaktır. Bu ise testislerin fazla ısınmasına neden olacaktır. Bu durumda spermlerin sağlıklı şekilde üremesi için gereken serin ortam olmayacaktır. Testislerin fazla ısınması sperm üretimini olumsuz etkilemektedir.
Böyle bir rahatsızlık durumu, ciddi boyutlarda olmadığı takdirde erkeklerde kısırlık belirtileri görülmez. Ancak toplardamarlardaki genişleme çok fazla olursa şişkinlik ve ağrı şeklinde kısırlık belirtileri görülebilir. Sperm üretiminin düzgün çalışmaması, spermlerde hareketlilik ve kalite özelliklerini yok eder. Sperm sayısı da beş milyonun altına inmiş olur. Sperm sayısı normal bir erkekte, bir santimetreküpte 20 milyonun üzerindedir.
Bu tür bir rahatsızlığın tedavisi ancak ameliyat ile olmaktadır. Ameliyatta mikroskobik yöntemler kullanılarak, testisten gelen toplardamarlar bağlanmaktadır. Bu tür tedavi sonrasında hücrelerin sayısında yüzde 70’e varan oranda olumlu gelişmeler izlenmiştir. Yine de sperm sayısında ve kalitesinde elde edilen gelişmeye rağmen bu durumun gebelik üzerindeki etkileri konusunda görüş ayrılıkları bulunmaktadır. Genelde ameliyatın üzerinden altı ay geçmesine rağmen gebelik sağlanamamışsa, tüp bebek tedavisine geçilmesi yönünde öneri yapılmaktadır.
Teknolojide bugün gelinen noktada, menide hiç sperm bulunmayan durumlarda bile erkeklere baba olma imkanı tanınmaktadır. Bu durumda erkeklerde kısırlık tedavisi için mikroskobik yöntemlerle testislerden, içinde sperm görülen doku örnekleri alınmakta ve sperm üretilmektedir. Daha sonra bu spermlere canlılık testleri uygulanmakta ve içlerinden en uygun görülenleri, tüp bebek tedavisi yöntemi kullanılarak anne adayından alınan yumurta ile döllendirilmektedir.
Tüp bebek tedavisi öncesi baba adayının kısır olup olmadığına yönelik testler yapılması, anne adayının gereksiz yere ilaç yüklenmesinin önüne geçmektedir. Bu yüzden tüp bebek çalışmalarında anne ve baba adaylarının her ikisinin de yolun başında incelenmesinde yarar görülmektedir. Üstelik ilk yapılacak iş erkeğin sperm kontrolü olmalıdır. Oldukça basit bir sperm testi olan bu kontrolde, erkekten alınan spermlerin yapısı ve özellikleri laboratuar ortamında incelenmektedir.
Bu noktada ülkemizdeki genel kanının, toplumsal anlayışın değişmesi ve erkeklerin de kendilerinde kusur aramaları gerekmektedir. Çoğunlukla anne adayında tüp bebek çalışmaları başarısız olduktan sonra kısırlık tedavisi için erkek doktora başvurmaktadır. Anne adayları yıllarca tedavi gördükten sonra erkeğin sperminin olmadığı anlaşılan olay sayısı az değildir.
Erkeklerde kısırlık tespit edilirken genel olarak şu konular sorgulanmaktadır:
- Testislerle ilgili daha önce bir sorun yaşandıysa bu durum kısırlık belirtisi olabilir.
- Her ik tarafın ailesinde de çocuk olmama durumu veya sakat doğumlar olduysa bu durumlar da kısırlık belirtileri arasındadır.
- Son bir yıl içinde, haftada en az iki ilişki olmasına rağmen gebe kalınamıyorsa kısırlık şüphesi vardır.
- Erkekte testislerin inmemiş olması da bir kısırlık nedenidir. Bu durum kolayca erkeklerde kısırlık tedavisi gerçekleştirilebilmektedir.
- Erkeğin sperm kalitesi, şekli ve sayısı da kısırlık üzerinde etkilidir.
- Erkeğin çocukluk döneminde geçirdiği kabakulak rahatsızlığı, sperm oluşumuna neden olan hücreleri yok ettiği için kısırlığa neden olabilir.
Bazı erkeklerin yaşadığı sertleşme problemleri de bir kısırlık sorunu kabul edilmektedir. Ancak kısırlık problemi yaşayan her erkekte sertleşme problemi yoktur.
Bazı erkekler çocuk sahibi olmamak için spermlerin geçtiği kanalları önceden bağlatmış olabilir. Daha sonra bu kanalların açılması, erkeğin baba olmasına engel değildir.
Last Updated on 18 Haziran 2022 by Saglikloji